弟子规全文及解释弟子规全文带拼音朗诵

当前位置：首页 > 工具

弟子规简介

《弟子规》是清代教育家李毓秀所作的三言韵文。它是依据孔子教诲编成的学童生活规范，其内容采用《论语》“学而篇”第六条：“弟子入则孝，出则悌，谨而信，泛爱众而亲仁。行有余力，则以学文”的文义，以三字一句、两句一韵编撰而成。全文共360句、1080个字。核心思想是儒家的孝悌仁爱。

弟子规全文

zǒngxù

【总叙】

dì zǐ guī shèng rén xùn shǒu xiào tì cì jǐn xìn
弟子规圣人训首孝悌次谨信
fàn ài zhòng ér qīn rén yǒu yú lì zé xué wén
泛爱众而亲仁有余力则学文

rù zé xiào

【入则孝】

fù mǔ hū yìng wù huǎn fù mǔ mìng xíng wù lǎn
父母呼应勿缓父母命行勿懒
fù mǔ jiào xū jìng tīng fù mǔ zé xū shùn chéng
父母教须敬听父母责须顺承
dōng zé wēn xià zé qìng chén zé xǐng hūn zé dìng
冬则温夏则凊晨则省昏则定
chū bì gào fǎn bì miàn jū yǒu cháng yè wú biàn
出必告反必面居有常业无变
shì suī xiǎo wù shàn wéi gǒu shàn wéi zǐ dào kuī
事虽小勿擅为苟擅为子道亏
wù suī xiǎo wù sī cáng gǒu sī cáng qīn xīn shāng
物虽小勿私藏苟私藏亲心伤
qīn suǒ hào lì wèi jù qīn suǒ wù jǐn wèi qù
亲所好力为具亲所恶谨为去
shēn yǒu shāng yí qīn yōu dé yǒu shāng yí qīn xiū
身有伤贻亲忧德有伤贻亲羞
qīn ài wǒ xiào hé nán qīn zēng wǒ xiào fāng xián
亲爱我孝何难亲憎我孝方贤
qīn yǒu guò jiàn shǐ gēng yí wú sè róu wú shēng
亲有过谏使更怡吾色柔吾声
jiàn bú rù yuè fù jiàn hào qì suí tà wú yuàn
谏不入悦复谏号泣随挞无怨
qīn yǒu jí yào xiān cháng zhòu yè shì bù lí chuáng
亲有疾药先尝昼夜侍不离床
sāng sān nián cháng bēi yè jū chù biàn jiǔ ròu jué
丧三年常悲咽居处变酒肉绝
sāng jìn lǐ jì jìn chéng shì sǐ zhě rú shì shēng
丧尽礼祭尽诚事死者如事生

chū zé tì

【出则弟】

xiōng dào yǒu dì dào gōng xiōng di mù xiào zài zhōng
兄道友弟道恭兄弟睦孝在中
cái wù qīng yuàn hé shēng yán yǔ rěn fèn zì mǐn
财物轻怨何生言语忍忿自泯
huò yǐn shí huò zuò zǒu zhǎng zhě xiān yòu zhě hòu
或饮食或坐走长者先幼者后
zhǎng hū rén jí dài jiào rén bù zài jǐ jí dào
长呼人即代叫人不在已即到
chēng zūn zhǎng wù hū míng duì zūn zhǎng wù xiàn néng
称尊长勿呼名对尊长勿见能
lù yù zhǎng jí qū yī zhǎng wú yán tuì gōng lì
路遇长疾趋揖长无言退恭立
qí xià mǎ chéng xià jū guò yóu dài bǎi bù yú
骑下马乘下车过犹待百步余
zhǎng zhě lì yòu wù zuò zhǎng zhě zuò mìng nǎi zuò
长者立幼勿坐长者坐命乃坐
zūn zhǎng qián shēng yào dī dī bù wén què fēi yí
尊长前声要低低不闻却非宜
jìn bì qū tuì bì chí wèn qǐ duì shì wù yí
进必趋退必迟问起对视勿移
shì zhū fù rú shì fù shì zhū xiōng rú shì xiōng
事诸父如事父事诸兄如事兄

jǐn

【谨】

zhāo qǐ zǎo yè mián chí lǎo yì zhì xī cǐ shí
朝起早夜眠迟老易至惜此时
chén bì guan jiān shù kǒu biàn niào huí zhé jìng shǒu
晨必盥兼漱口便溺回辄净手
guān bì zhèng niǔ bì jié wà yǔ lǚ jù jǐn qiè
冠必正纽必结袜与履俱紧切
zhì guān fú yǒu ding wèi wù luàn dùn zhì wū huì
置冠服有定位勿乱顿致污秽
yī guì jié bú guì huá shàng xún fèn xià chèn jiā
衣贵洁不贵华上循分下称家
duì yǐn shí wù jiǎn zé shí shì kě wù guò zé
对饮食勿拣择食适可勿过则
nián fāng shào wù yǐn jiǔ yǐn jiǔ zuì zuì wéi chǒu
年方少勿饮酒饮酒醉最为丑
bù cōng róng lì duān zhèng yī shēn yuán bài gōng jìng
步从容立端正揖深圆拜恭敬
wù jiàn yù wù bǒ yǐ wù jī jù wù yáo bì
勿践阈勿跛倚勿箕踞勿摇髀
huǎn jiē lián wù yǒu shēng kuān zhuǎn wān wù chù léng
缓揭帘勿有声宽转弯勿触棱
zhí xū qì rú zhí yíng rù xū shì rú yǒu rén
执虚器如执盈入虚室如有人
shì wù máng máng duō cuò wù wèi nán wù qīng lüè
事勿忙忙多错勿畏难勿轻略
dòu nào chǎng jué wù jìn xié pì shì jué wù wèn
斗闹场绝勿近邪僻事绝勿问
jiāng rù mén wèn shú cún jiāng shàng táng shēng bì yáng
将入门问孰存将上堂声必扬
rén wèn shuí duì yǐ míng wú yǔ wǒ bù fēn míng
人问谁对以名吾与我不分明
yòn grén wù xū míng qiú tǎng bù wèn jí wéi tōu
用人物须明求倘不问即为偷
jiè rén wù jí shí huán hòu yǒu jí jiè bù nán
借人物及时还后有急借不难

xìn

【信】

Fán chū yán xìn wéi xiān zhà yǔ wàng xī kě yān
凡出言信为先诈与妄奚可焉
huà shuō duō bù rú shǎo wéi qí shì wù nìng qiǎo
话说多不如少惟其是勿佞巧
jiān qiǎo yǔ huì wū cí shì jǐng qì qiè jiè zhī
奸巧语秽污词市井气切戒之
jiàn wèi zhēn wù qīng yán zhī wèi dì wù qīng chuán
见未真勿轻言知未的勿轻传
shì fēi yí wù qīng nuò gǒu qīng nuò jìn tuì cuò
事非宜勿轻诺苟轻诺进退错
fán dào zì zhòng qiě shū wù jí jí wù mó hū
凡道字重且舒勿急疾勿模糊
bǐ shuō cháng cǐ shuō duǎn bù guān jǐ mò xián guǎn
彼说长此说短不关己莫闲管
jiàn rén shàn jí sī qí zòng qù yuǎn yǐ jiàn jī
见人善即思齐纵去远以渐跻
jiàn rén è jí nèi xǐng yǒu zé gǎi wú jiā jǐng
见人恶即内省有则改无加警
wéi dé xué wéi cái yì bù rú rén dāng zì lì
唯德学唯才艺不如人当自砺
ruò yī fú ruò yǐn shí bù rú rén wù shēng qī
若衣服若饮食不如人勿生戚
wén guò nù wén yù lè sǔn yǒu lái yì yǒu què
闻过怒闻誉乐损友来益友却
wén yù kǒng wén guò xīn zhí liàng shì jiàn xiāng qīn
闻誉恐闻过欣直谅士渐相亲
wú xīn fēi míng wéi cuò yǒu xīn fēi míng wéi è
无心非名为错有心非名为恶
guò néng gǎi guī yú wú tǎng yǎn shì zēng yì gū
过能改归于无倘掩饰增一辜

fàn ài zhòng

【泛爱众】

fán shì rén jiē xū ài tiān tóng fù dì tóng zài
凡是人皆须爱天同覆地同载
xìng gāo zhě míng zì gāo rén suǒ zhòng fēi mào gāo
行高者名自高人所重非貌高
cái dà zhě wàng zì dà rén suǒ fú fēi yán dà
才大者望自大人所服非言大
yǐ yǒu néng wù zì sī rén suǒ néng wù qīng zī
己有能勿自私人所能勿轻訾
wù chǎn fù wù jiāo pín wù yàn gù wù xǐ xīn
勿谄富勿骄贫勿厌故勿喜新
rén bù xián wù shì jiǎo rén bù ān wù huà rǎo
人不闲勿事搅人不安勿话扰
rén yǒu duǎn qiè mò jiē rén yǒu sī qiè mò shuō
人有短切莫揭人有私切莫说
dào rén shàn jí shì shàn rén zhī zhī yù sī miǎn
道人善即是善人知之愈思勉
yáng rén è jì shì è jí zhī shèn huò qiě zuò
扬人恶即是恶疾之甚祸且作
shàn xiāng quàn dé jiē jiàn guò bù guī dào liǎng kuī
善相劝德皆建过不规道两亏
fán qǔ yǔ guì fēn xiǎo yǔ yí duō qǔ yí shǎo
凡取与贵分晓与宜多取宜少
jiāng jiā rén xiān wèn jǐ jǐ bú yù jí sù yǐ
将加人先问己己不欲即速已
ēn yù bào yuàn yù wàng bào yuàn duǎn bào ēn cháng
恩欲报怨欲忘抱怨短报恩长
dài bì pú shēn guì duān suī guì duān cí ér kuān
待婢仆身贵端虽贵端慈而宽
shì fú rén xīn bù rán lǐ fú rén fāng wú yán
事服人心不然理服人方无言

qīn rén

【亲仁】

tóng shì rén lèi bù qí liú sú zhòng rén zhě xī
同是人类不齐流俗众仁者希
guǒ rén zhě rén duō wèi yán bú huì sè bú mèi
果仁者人多畏言不讳色不媚
néng qīn rén wú xiàn hǎo dé rì jìn guò rì shǎo
能亲仁无限好德日进过日少
bù qīn rén wú xiàn hài xiǎo rén jìn bǎi shì huài
不亲仁无限害小人进百事坏

yú lì xué wén

【余力学文】

bú lì xíng dàn xué wén zhǎng fú huá chéng hé rén
不力行但学文长浮华成何人
dàn lì xíng bù xué wén rèn jǐ jiàn mèi lǐ zhēn
但力行不学文任己见昧理真
dú shū fǎ yǒu sān dào xīn yǎn kǒu xìn jiē yào
读书法有三到心眼口信皆要
fāng dú cǐ wù mù bǐ cǐ wèi zhōng bǐ wù qǐ
方读此勿慕彼此未终彼勿起
kuān wéi xiàn jǐn yòng gōng gōng fū dào zhì sè tōng
宽为限紧用功工夫到滞塞通
xīn yǒu yí suí zhá jì jiù rén wèn qiú què yì
心有疑随札记就人问求确义
fang shì qīng qiáng bì jìng jī àn jié bǐ yàn zhèng
房室清墙壁净几案洁笔砚正
mò mó piān xīn bù duān zì bú jìng xīn xiān bìng
墨磨偏心不端字不敬心先病
liè diǎn jí yǒu ding chù dú kàn bì huán yuán chù
列典籍有定处读看毕还原处
suī yǒu jí juàn shù qí yǒu quē huài jiù bǔ zhī
虽有急卷束齐有缺坏就补之
fēi shèng shū bǐng wù shì bì cōng míng huài xīn zhì
非圣书屏勿视敝聪明坏心志
wù zì bào wù zì qì shèng yǔ xián kě xún zhì
勿自暴勿自弃圣与贤可驯致

三字经作者

一说是宋代人王应麟。初著传说为宋朝王应麟，明、清两代人（如清初康熙年间王相与清末大学问家章太炎）多认定作者是王应麟。其次，从文风看，王应麟的其他著作也多三字句，几年前，在鄞州还出土了王应麟用“三字经”句式作结尾撰写的庙记。另外，王应麟是一个关心儿童教育的学者，除了《三字经》，他还有六本儿童启蒙读物(《词学指南》、《小学绀珠》、《姓氏急就篇》、《小学讽咏》、《蒙训》）。这些都是非常有力的证据。
一说是宋代人区适子。明末清初屈大均在“广东新语”卷十一中记载：“童蒙所诵三字经乃宋末区适子所撰。适子，顺德登洲人，字正叔，入元抗节不仕”，认为广东顺德人区适子才是《三字经》的真正作者。
一说是明代人黎贞。清代邵晋涵诗：“读得贞黎三字训”，自注：“《三字经》，南海黎贞撰。”即以为明代黎贞撰。